Malaysia
mung dan kata
tara n-shang nga nga ai ni hpe du na ten ni hta,
laja lana rim jep wa na re lam, Malaysia shi ga dap kawn la kap let chye lu ga ai. Du na shaning 2007 ning gaw Malaysia mung dan a Visit Year rai nga ai . De a majaw, Mai gan manam(Tourist) ni hpe ding bai ding na jaw ai lam n-nga hkra, tara n-shang nga ai ni hpe shawng jasan kau na masing langai rai nga ai.
Nov: Last weeek 2006
Tsaw ra hkung ga ai Malaysia du Jinghpaw Wunpawng myu sha ni yawng hpang de, kalang mi bai hkrum shakram dat n-ngai law. Kachin Development Organization(KDO) gaw Malaysia du J.W myu sha ni yawng hpe myu sha lam yan hta woi awn zimlum lu na matu yaw shada hpaw ninghtan da ai rai nga ai.Malaysia du J.W myu sha ni hpe Uhpung Uhpawng de shanu wa na matu shakut shaja nga nga ga ai. Ya ten gaw Malaysia du J.W myu sha ni yawng ngu na daram KDO de shang lawm wa nga ai hpe mu chye lu ga ai. Maga mi hku nga yang n-dai zawn myu sha ni yawng shang lawm wa ai lam gaw U-hpung U-hpawng langai hpe n-gun rawt jat shangun ai lam sha n-ga, myit hkrum ai lam hpe madun dan nga ai mung rai nga ai. Malaysia du J.W myu sha ni yawng gaw Myen mung shara langai kaw na sha sa du ma ai n-rai tim, myit hkrum mang rum let, n-dai zawn rau jawm hpawng de nga ai gaw , na chying kabu hpa lam langai rai nga ai.
Health
MSF-Belgium ni woi awn let, KDO rung hta e, laban bat langai ya
(Monday) shani s
hagu tsi gawk hpaw n-na tsi tsi ya ai lam hpe matut manoi galaw nga ding yang re nga ga ai. Rai tim, dai ning 2006 htum hkan gaw, MSF-Belgium ni hku n-na, n-dai Malaysia mung dan kaw na bai hting nut mat wa na lam hpe chye lu ga ai. Dai majaw anhte Malaysia du J.W myu sha ni mung tinang hkum hkrang hta ra rawng nga ai hkam ja lam ni hpe sa du tsi tsi hkam la na matu saw lajin mayu ai law. N-dai MSF- Belgium ni a magam bungli ni hpe gaw, local NGO ni rai nga ai
ACTS(A Call To Serve), Tzu-Chi(Buddhist), Mercy Malaysia ni hku n-na bai lit la galaw sa wa na rai nga ma ai. Rai tim tsi gawk hpe gaw laga shara de htawt sit na rai ma ai. (Tzu-Chi U-hpung hku n-na 3.12.06 ya shani 8:00am kaw na 12:00pm du hkra tsi gawk langai kalang bai hpaw na ma ai. Dentist 2, Eye specialist 1 hte hpawn yawng Doctor 5 sa du tsi tsi ya na lam chye lu ga ai.Hkring dat hpe KDO de matut mahkai la mairt.)Anhte Malaysia du J.W myu sha ni a kata, UNHCR (Malaysia) kaw na laika lu da ai ni yawng gaw Malaysia mung dan Asuya tsi rung kaw tsi tsi hkam la mai ai hpe mung shana mayu n-ngai law.
Education
Hpaji shakung ai lam hte seng n-na, KDO rung kaw English hte Malay ga ni hpe bat lahkawng ya(Tuesday) hte mali ya(Thursday) ni hta, shana 8:00pm kaw na 10:00pm du hkra sharin nga ga ai.Myit lawm sharin hkam la mayu ai ni yawng hpe saw shaga dat n-ngai law.
Computer hpaji hpe mung bat kru ya shani shagu hkying 11:00am kaw na hkying 2:00pm du hkra sharin
nga ding yang rai ga ai. N-dai computer sharin ai lam gaw December shata hta ngut kre na rai nga ai. Centre for Independent Journalism(CIJ) ni woi awn ai, Internet Radio hte Journalism training langai hpe, November 28 kaw na 30 ya( 3 days), jahpawt hkying 9:00am kaw na shana de 5:00pm du hkra, KDO rung kaw sharin na lamang langai nga nga ai. Breakfast hte Lunch hpe gaw CIJ ni hku n-na lit la na rai nga ai. N-dai lamang hta myit lawm ai ni, KDO rung de a-lawan shana wa marit ngu saw shaga mayu n-ngai law.
General Activities
Anhte a KDO U-hpung U-hpawng de shang gumhpraw nga wa na matu ya ten hta,
Htung 
Hkring ri da maka ni hte, gumhpraw sumbu ni hpe Num ma ni lit la chywi dut nga ga ai. N-dai zawn anhte J.W myu sha htung hkring maka sum bu ni hpe mai gan myu sha ni hku n-na,ram ram myit lawm nga ma ai hpe mu lu ga ai law. Gumhpraw sumbu ni hpe tinang ra ai hkrang(sample) la sa n-na mung mai chywi shangun nga ai. Labu hpun palawng ni hpe mung hkap la chywi ya nga ga ai lam n-dau shabra mayu n-ngai law.
UNHCR
UNHCR(Malaysia) gaw ya ten masha n-nan hkap la ai lam hpe pat tawn da ai nga t
im,n-dai laman hpu nau Hkang ni hku n-na, UNHCR rung shawng kaw register lu na matu law law wa la nga ma ai hte, n-kau mi hpe hkap la ai hpe na chye lu ga ai. Dai majaw anhte J.W myu sha ni mung n-gun a-tsam dat let, sa du yang gaw mai lu na lam hte UNHCR(Malaysia) kaw na makawp maga ya ai lam(Protection) hpe hkam la ga ngu tsun mayu n-ngai. Ra ai lam,n-chye na ai lam ni nga wa yang KDO de mung mai matut mahkai nga ai. Dai ning htum hte 2007 shawng daw de gaw, Malaysia mung dan Immigration ni hku n-na, tara n-shang nga ai ni hpe mung dan kata na jasan kau na lam tsun taw nga ma ai. Dai majaw anhte Malaysia du J.W myu sha ni mung a ten shagu sadi maja let nga ga ngu, tsun shana mayu n-ngai law.
07.11.06 ya shani 9:00am hta, Malaysia mung dan a makam masham hpung langai rai nga ai, Full Gospel Assembly Church kaw n-na anhte J.W myu shayi marai 15 daram hpe, lata hpaji sharin ya na lam hte seng n-na, shanhte a church kaw e, hkrum shaga na matu saw shaga wa ma ai. N-dai lamang hta myit lawm ai lam ni nga yang KDO rung de tau hkrau matut mahkai wa marit.
Education Program (KDO)Computer TrainingEvery Saturday 11:00am to 1:00pmEnglish/Bahasa Malaysia Tuesday,Thursday 8:00pm to 11pm(14.11.06 kaw na bai hpang wa na ga ai.)English for childrenEvery 3rd & 4th week 12:00pm to 2:00pm
Computer class hpe gaw Sharama Praveena(Malaysian-Indian) hku n-na lit la sharin ya let, "Ma" nia matu English class hpe gaw Sharama CherrySiew(Malaysian-Chinese) hku n-na lit la sharin ya ngaai rai nga ai.
Computer Class hpe gaw bat mi hta kalang Saturday shani shagu
hkying 11:00am kaw na 1:00pmdu hkra sharin wa na rai nga ai.
"Ma" ni a english classhpe gaw Shata mi hta lahkawng lang, No. 3 bat (thirdweek) hte No.4 bat(fourth week), manga ya shanihkying 12:00pm kaw na 2:30pm du hkra sharin wa narai nga ai.English Class forAdults hpe gaw shawoi na htemaren, bat lahkawng ya, batmali ya, bat kru ya shana ni htahkying 8:00pm kaw na 10:00pmdu hkra sharin nga ding yang rainga ga ai.
Laimat wa sai shata na shiga.
25.10.06 ya shani, Arrakan Refugee Relief Committee (ARRC) rung hta e, Myen mung myu baw sang ni hku n-na, Malaysia e du nga ai Myen mung tsin yam ni hte seng n-na, lak san zup hpawng langai galaw la ga ai. Zup hpawng hta daw dan la lu ai lam gaw;UNHCR rung de U-hpung ningbaw ni yawng, tsin yam ni hte seng n-na, sa du hkrum shaga na matu rai nga ai. Hpa majaw nga yang Malaysia Asuya hku n-na ya ten, tara n-shang ai masha ni hpe, laja lana rim rawng hpang wa nga sai rai nga ai. Dai lam ni hpe UNHCR hku n-na gara madang hku lu galaw ya na kun, ngu ai hpe bawng ban na matu rai nga ai. (UNHCR rung gaw masha n-nan hkap la ai lam hpe ya du hkra, pat da nga ding yang rai nga ai)
Education
Ma ni hpe English sharin ya ai lam hpe gaw matut manoi galaw nga ai rai n-na, n-dai 27.10.06 ya shani hta gaw Sharama lahkawng sa du sharin ya ma ai rai.
WAO(Women's Aid Organizaiton) ni a training langai hpe, Puchong hta kalang bai galaw ai lam hta anhte KDO hku n-na mung, shayi sha lahkawng hte shadang sha marai masum sa du shang lawm sharin hkam la ma ai rai.
29.10.06 ya shani, UNHCR officer lahkawng hte hpawn Malaysia mung dan Media group langai hte, Jalan Hicks kaw na dum n-ta langai mi hta Malaysia du J.W myu sha ni a lam ni hte seng n-na, san-htai galaw la lu ga ai. N-dai hta e, Malaysia mung dan masha ni hku n-na, tsin yam ni hpe gara hku garum madi shadaw lu ai lam ni hpe tsun dan lu saga ai.
Hkam Ja Lam
Lai wa sai April shata kaw na MSF-Belgium ngu aiInternational NGO langai garum shing tau let, manujahpu nla ai sha galaw nga ai KDO rung tsi gawk htae, 18.09.06 ya hta machyi masha marai (94) sa du tsitsi hkam la n-na, 25.09.06 ya shani hta machyi mashamarai (83) sa du tsi tsi hkam la ma ai. Matut n-na n-daitsi gawk hpe laban bat langai ya shani shagu(9:30am -4:00pm) hpaw nga ga ai majaw, machyi makaw byinwa yang sa du tsi tsi hkam la na matu lajin dat ga ai.
Activities
Malaysia daju UNHCR kaw na Women'sAid Organization(WAO) hte matut mahkai let, (23-24.09.06) ya ni hta KDO rung hta e,"Violence AgainstWomen" ngu ai ga baw hte Num ma ni a matu Traininglangai jaw ma ai.
N-dai WAO ni a "Violence Against Women" traininglamang hta e Myen mung myu baw sang ni (Kachin,Chin, Karen,Rakhaing, Mon, Shan,Burmese) kaw na,Num dat kasa marai (3) hpra sa du shang lawm ma aihpe sharin sharama ni kawn la kap let chye lu ga ai.Num ma ni a matu akyu rawng dik ai lamang langai rengu ai hpe lamang lawm shayi sha ni kawn chye lu gaai.
N-dai English class
hpe gaw Sharama BridgetWong(Euro-asian)hku n-na, lit la sharin nga ai rai ngaai.N-dai sharin ai lamang shana ni hta masha marai (10)grup yin gaw galoi mung sa du shang lawm sharin hkamla nga ai hpe mu lu ga ai. Sharin ai ai lam hta EnglishGramma, Vocabulary hte writing skill ni lawm nga ai.A-hkying a-ten lu ai ni yawng hpe mung sa du sharinhkam la na matu saw shaga mayu ga ai law.Sharin ai lam hpe WAO a ningbaw Ms.SHOBAhku n-na woi awn let, Hkang interpreter Num langaihte J.W myu shayi Gunhtang Nang Roi ni hku n-na,ga gale ya ai hte garum shing tau ma ai lam chye lu gaai.
UNHCR registration department Officer langai rainga ai Ms. Risa hku n-na mung sa du shang lawm ailam, lamang lawm shayi sha ni kawn la kap let chye luga ai.
Num sha ma ni hku n-na, n-dai lamang hta myit lawmmyit hkawn let sharin hkam la ma ai hpe KDONingtau Ningbaw kawn la kap let, chye lu ga ai.WAO hku n-na, n-dai zawn lamang ni hpe hpang demung matut galaw na lam tsun shana ma ai.
UNHCR
(Mungkan Munghpawm Tsinyam Hkrum Masha ni aDat Kasa Hpung)UNHCR ngu ai gaw hpa ta?UNHCR Rung gaw Mungkan Munghpawm Hpung aTsinyam Hkrum Masha ni a matu dat kasa langai rainga ai. Dai dat kasa hpung hpe, tsinyam hkrum mashani hpe makawp maga na matu 1951 ning hta hpawninghtan dat ai rai nga ai.
Tsinyam Hkrum Masha(Refugee) ngu ai gawkadai ni ta?
Tsinyam Hkrum Masha langai hku na masat hkrum namatu lawu na lam ni hpe gumhpawn madi madun lu raai:Lai wa sai ten hta hkap la da ai masha jahpan, nauwa law mat n-na, ya ten masha n-nan ni hpe hkap la namatu yak nga ai lam UNHCR-Malaysia hku n-na sanglang dan ma ai.
Ya ten UNHCR-Malaysia hku n-na,jahpan nga tsin yam ni hpe shawng No.(3) mungdan(third countries) ni de lawan sa lu na matu shakutnga ai lam tsun shana ma ai.Lai wa sai ten hta jahkring tawn da ai USA resettlementinterview ni hpe n-dai shata lapran kawnbai hpang wa nga sai rai n-na, anhte a J.W myu shamarai (5) daram mung n-dai interview kaw shang lawmlu ma ai hpe chye lu ga ai.
Ya ten anhte Malaysia du J.W myu sha ni hku nna,tinang lagaw tinang tsap, shada gahkyin gumdinzinlum let myit hkrum nga na gaw ahkyak dik re nga aihpe mu lu ga ai."U-hpung langai a shing wang n-pu e, hteplahti hkawm sa nga ai wa gaw, mung dan langai ajet ai mung chying masha gaja langai byin tai wana mung teng sha re nga ai law..
"K.K gaw J.W myu sha ni yawng a n-tsa e, tut lam woibau sin nga u ga law.
(1)Nang gaw na mungdan shinggan hta du taw nga raai.
(2) Nang hta lawu na hpan (5) hte seng nna, dip shazing-ri hkrum ai majaw krit tsang ra ai saksesakgan hkrak tup nga ra ai.
(a) Myu Ru sai lam
(b) Makam Masham lam
(c) Mungchying masha lam
(d) Shinggyim wuhpung wuhpawng langaingai a malawm tai ai lam
(e) Mung masa wuhpung wuhpawnglangai ngai a malawm tai ai lamLahta ni lam ni a majaw hkrit tsang ra aimajaw, tinang mungdan de bai n-htang wa namatu n-mai byin mat ai masa rai ra ai.United Nations High Commissioner forRefugees(UNHCR-Malaysia) hku n-na, ya ten htamasha n-nan hkap la ai hpe pat tawn da ma ai. Raitim, gaja wa nan yak hkak jam jau hkrum ai(vulnerablepeople) ni hpe gaw, hkap la ai lam galaw nga ma ai.Malaysia mung dan kata e, Myen mung kawna tsin yam masha marai (50,000) jan dang nga nga aihpe NGO zup hpawng langai kawn la kap let chye luga ai.Ya ten UNHCR- Malaysia hta jahpan bang da ai tsinyam ni yawng gaw (50,000) dang nga ai hpe UNHCRCommunity Service Department kawn la kap let chyelu ga ai.UNHCR-Malaysia hku n-na mung anhte Malaysia duJ.W myu sha tsin yam ni hpe gawan gatsan ai lam hpe25.08.06 hte 08.09.06 n-htoi ni hta galaw lai wa sai.Lai wa sai ten ni hta mung n-dai zawn U-hpung de sadu gawan gatsan ai bungli ni hpe law law lang galawwa sai rai nga ai.
KDO hpe hpaji jaw mayu ai lam ni, san mayu ai lam ni, Ja gumhpraw hte madi shadaw mayu ai lam ni nga yang lawu de na hkring dat de matut mahkai wa marit ngu saw shaga dat ga ai.
KDO Rung : 50B,Jalan Sultan Ismail,50250,Kuala Lumpur, Malaysia.
H/P : 016-3622392, 0163070244, 0166899846
Myu sha lam hta,Kam Li Tangbau
KDO-Malaysia H/P : +016-3070244
An hte maigan mung dan du ngai ai,Wunpawng myusha ni mung ya na zawn(myithkrum lam lu) KIO/KIA ,NDA-K (K) yawng hpe hkung ga jaw shagrau nga ga ai law.Ya kaw nna hpang de ( K) yawng myit hkrum lam lu lalet( Kachin )Wunpawng myu sha ni ashawng lam gam maka tsawm htap hkra rau ta gin dun let Myu shani awng dang lam lu la na re ngu kam nga ga ai law.
